Vuk Karadžić je rođen, krajem XVIII veka tj. 6. novembra 1787. godine u podrinjskom selu Tršiću, Srbijom su i dalje vladali Turci. U krajevima pod turskom vlašću, srpska kultura održavala se dvojako: u manastirima, koji su po skrivnicama čuvali verske i istorijske knjige, zapise i dokumente iz proteklih stoleća, i po selima, gde se vekovima negovala i s kolena na koleno prenosila usmena narodna književnost – priče, pesme i druge umotvorine. Već u najranijem detinjstvu Vuk je naučio da koliko – toliko raspoznaje slova. Njegov rođak Jefto zapazio je Vukovu sklonost ka knjizi i pružio mu prva znanja. Imao je nepunih osam godina kada je neki Grgur otvorio privatnu školu u obližnjoj Loznici. Vukov otac Stefan shvativši šta njegovog sina najviše privlači, platio je Grguru školarinu tako da je mali Vuk mogao provoditi ceo dan sa knjigom što pre nije bio slučaj jer je kao i svi dečaci njegovih godina čuvao ovce. Kada je 1796 zavladala kuga i škola bila raspuštena on se prebacio u manastir Tronosu njegovo sledeće učilište.
U prvom srpskom ustanku Vuk je bio pisar kod hajdučkog harambaše Đorđa Curčije ali posle njegove pogibije, u proleće 1805 obreo se u Sremskim Karlovcima gde je učio od tada proslavljenog pesnika i kaluđera Lukijana Musičkog. S jeseni 1807 vratio se u tada već oslobođenu Srbiju. Došavši u Srbiju upisao je Veliku školu (tj. gimnaziju) koju je osnovao naš velikan Dositej Obradović međutim zbog bolesti koju je nosio od detinjstva (jedna vrsta reume), koja se naglo pogoršala morao je na lečenje u više banja. Međutim to je sve bilo bez uspeha i leva noga, u časici kolena, mu je ostala doživotno zgrčena.
Boljeg i pouzdanijeg svedoka – hroničara srpske revolucije nije moglo biti od Vuka Karađica. Kao pisar u Praviteljstvu juščem sovjetu, Vuk se nalazio u središtu zbivanja. Vuk je preuzeo na sebe da bude glavni izveštač Evrope i sveta o tom vremenu. Čak je pisao i članke na nemačkom jeziku, ne potpisujući ih. Zdravog rasuđivanja i sa dragocenom osobinom da shvati suštinu stvari, a rešenja izrazi jednostavno i svakom razumljivo, Vuk je znao da pobede na bojnom polju predstavljaju samo deo uspeha narodne revolucije. Jer, kao sto se ustanak ne diže bez oružja, tako se ni kultura i civilizacija ne stvaraju niti se razvijaju bez uređenog jezika. Pre Vukove jezičke obnove upotrebljavana su tri pisana jezika: crkveni ili ruskoslovenski, građanski ili slavenoserpski i narodni ili prostonarodni. Sa zamisli da srpski jezik uprosti (upotrebljavajući pravilo ” piši kao sto govoriš, čitaj kao što je napisano “). Uspeo je da već stari narodni jezik modernizuje tako sto je izbacio 13 nepotrebnih slova a ubacio 6 novih. Vuk je prešao na delo izdavanjem u Beču 1814. godine zbirku narodnih pesama pod nazivom ” Mala prostonarodnja slaveno-serpska pjesmarica “, u kojoj se našlo stotinak lirskih i nekoliko junačkih pesama. Takođe te iste godine štampa ” Pismenicu serbskog jezika po govoru prostoga naroda napisanu ” – prvu gramatiku srpskog jezika. Godine 1818 objavljuje svoje najveće delo – Srpski rječnik, uz koji priključuje Serbsku gramatiku, usavršeniju od Pismenice. Taj Vukov rečnik presudan je za istoriju srpske kulture, zato što je njime jednom za uvek utvrđena narodna osnovica književnog jezika, a pojednostavljenje azbuke i pravopisa izvuklo je iz uskih crkvenih i građanskih krugova na svetlost dana kulturu i obrazovanje.
Susret sa cenzorom za slovenske jezike u Beču, Jernejom Kopitarom bio je od presudnog značaja za dalji Vukov rad. Zahvaljući njemu on se upoznao sa mnogim lingvistima i književnicima, među njima i sa Johanom Volfganom Geteom, najvećim nemačkim pesnikom toga vremena, i sa Jakobom Grimom, uglednim književnikom, filozofom i jezičkim stručnjakom (koji je sa bratom Vilhemom objavio poznate bajke). Za uspešan rad Vuk 1820 dobija srebrnu medalju Carske ruske akademije. U Evropi je Vuk postizao priznanja srazmerno lako, ali kod kuće, među braćom Srbima jedva nekako, s početka gotovo nikako. Glavni otpor jezičkoj obnovi pružalo je visoko pravoslavno sveštenstvo, na čijem se čelu tada nalazio mitropolit Stefan Stratimirović u Sremskim Karlovcima. Iako je on bio veoma obrazovan čovek, koji je pomagao ustanike i stitio od nasrtaja tuđe kulture i katoličanstva, nije imao napredna shvatanja u pogledu jezika. Njegov naslednik Josif Rajičić je čak (iako je bio veoma dobar prijatelj sa Vukom) uspeo da zabrani štampanje Vukovog prevoda Novog zavjeta na narodni jezik.
Međutim Vuk dobija bitku i uskoro su se počele objavljivati i druge knjige poznatih pisaca toga vremena kao sto su : ” Gorski vijenac ” – Njegoša Petrovica, Kir Janja – Sterije Popovića i druga plejada pisaca. 1868 Vukov jezik ulazi u zvaničnu upotrebu u školama samo četiri godine posle njegove smrti. Ovaj velikan Srpskog naroda umro je 7 februara 1864 sa knjigom narodnih pesama u rukama, umro je sa njima, sa narodnim pesmama kojima se celog života, kako je često isticao bavio kao ” najmilijim poslom “. Sahranjen je na Bečkom groblju a 1897. godine njegovi posmrtni ostaci preneti su u otadžbinu i položeni u portu beogradske Saborne crkve, gde i dan danas počivaju.
